Didáctica - Tema 11 (Cristina)

Ola de novo!

Desta volta vou comentar o que fixemos no tema 11 da asignatura Didáctica (...): A avaliación na aula de linguas estranxeiras. Eu vou falar sobre as rúbricas e os diferentes tipos de avaliación cos que teremos que traballar, así como da retroalimentación (feedback) e algunhas estratexias para levala a cabo.

Antes de nada, quero recalcar que avaliar se trata de recoller datos para tomar decisións, e non simplemente cualificar, que sería dar unha nota en base a unha escala numérica/de letras. A valoración que fagamos debe ter uns criterios claros e obxectivos – de aí que sexa tan importante escoller instrumentos de avaliación adecuados e de saber empregalos correctamente.

Comezo falándovos sobre as rúbricas porque son unha das ferramentas máis empregadas para avaliar tarefas de aula... e non sempre se fai de xeito correcto. Trátase dunha táboa que empregaremos para decidir se unha actividade/tarefa conseguiu os obxectivos a traballar nese momento. Unha boa rúbrica debe ter os descritores ben redactados de xeito que refiran os obxectivos a conseguir ou conseguidos de xeito claro. Se nós elaborarmos unha rúbrica, a idea é que ao redactadala non sexa válida únicamente aos nosos ollos, senón que outra persoa sexa capaz de entendela e empregala de forma correcta e obxectiva. Deixo aquí unha rúbrica para avaliar rúbricas que a profesora Cristina nos ensinou en clase e que vexo moi útil a modo de guía.

Algo que comentamos na clase é a posibilidade de que o alumnado participe na creación de rúbricas, xa que deste xeito terán unha participación máis activa nos procesos de aula e serán á vez conscientes da súa propia autoaprendizaxe. Tamén está a posibilidade de darlle ao grupo-aula unha rúbrica xa feita e que a comenten, lle engadan puntos que cren que faltan, notas, etc. Penso que deste xeito se involucra a todas as partes interesadas e que pode dar bós resultados. Definitivamente é algo que querería probar no futuro. Para practicar, nós engadimos unha rúbrica á actividade de mediación que fixemos no tema 3. Se ben non sempre é sinxelo escoller o que se vai a valorar e redactalo dun xeito claro, sinto que nos serviu para dármonos de conta do que non hai que facer.

Xa no que se refire aos tipos de avaliación, atopamos varios tipos (inicial, formativa e final) e subtipos (coavaliación, autoavaliación...). A avaliación inicial vainos servir a modo de diagnóstico ao comezo dunha etapa, curso, trimestre... e é necesaria para ter unha primeira idea do nivel e funcionamento do grupo aula e así aplicar as metodoloxías e cambios precisos que mellor funcionen con el. Da formativa falarei a continuación por ser a máis extensa, ainda que a última sexa a avaliación final (ou sumativa). Trátase da suma dos resultados obtidos nas avaliacións previas para certificar e calificar a aprendizaxe dacordo cos criterios establecidos polo sistema correspondente. As ferramentas máis comúns son os exames, en conxunto coas rúbricas e listas de comprobación.

A avaliación formativa, pola contra, débese ter en conta dende o primeiro momento, xa que trata de ver o progreso do alumnado dende que comeza ata que remata. Para isto e preciso que o profesorado dea retroalimentación contínua e así mellorar tanto o ensino como a aprendizaxe do alumnado. A retroalimentación pode darse de diversas formas (comentarios escritos, notas redactadas no traballo entregado, reunións co alumnado, notas cuantitativas, informes...) e o obxectivo non é criticar erros, senón axudar a correxilos. É decir: non facer comentarios negativos e encarar a observación sempre a posibles melloras (coidado coa linguaxe que empregamos!). Por exemplo, a nosa profesora comentou que nas súas aulas emprega un código para a correción de tarefas escritas similar ao que tendes na fotografía (fonte: British Council). 

Ao alumnado coñecer o código e ter sinalados os erros, deben buscar pola súa conta a forma de correxilo... e entregar esta nova versión. Aquí vos deixo un artigo que atopei moi interesante en canto ás formas máis efectivas de dar retroalimentación. Cabe mencionar que as notas numéricas non están mois aconselladas, posto que non sinalan o que se pode mellorar. Un formato de retroalimentación que me gustou moito é o dos exit tickets que descubrín grazas ás redes. Estes implican que o alumnado faga reflexión sobre o aprendido antes de saír da aula nun papel, coas indicacións que cada docente escolla (os de eltarrodelosidiomas gústanme moito), por exemplo algo que cres que debes revisar, algo que che gustou, algo que non entendiches, ou algo que podes explicar a un/ha compañeiro/a. O feito de que sexan algo que hai que entregar sí ou sí serve de moito ao alumnado para reflexionar e ao persoal docente para mellorar ou cambiar a forma de levar a aula.

Na miña experiencia, unha forma efectiva de retroalimentación que funciona ben é a de tomar notas durante a clase tanto de posibles erros como de bos usos da lingua. Antes do remate das aulas, escribir na pizarra estas notas (ou unha parte delas, segundo consideración, por exemplo, os erros máis repetidos) e pedirlle ao grupo que digan se cren que está ben ou mal e por que, como o correxirían e se o termo/expresión precisa cambios ou non. No caso de erros incorrectos da lingua, cabe pedirlles que para a seguinte sesión traian un exemplo dese punto correxido (por exemplo, se hai erros na expresión do presente perfecto ou un falso amigo, escribir tres oracións co uso correcto do tempo verbal ou da expresión correspondente). Sinalo os bos usos da lingua porque tamén serven para que o grupo sexa consciente de que hai cousas que están facendo que están ben ditas e empregadas, e queda contento de saber que vai polo bo camiño. 

En conclusión, pareceume un tema importante para a nosa vida laboral, xa que imos non só ensinar, senón valorar de que xeito se leva a cabo e que efecto produce no alumnado, así como os seus progresos dende que comezan o proceso ensinanza-aprendizaxe.